Diverse wetsvoorstellen en initiatieven hebben als doel het verbeteren van de positie van arbeidskrachten, het creëren van een evenwichtiger speelveld tussen uitleners en inleners, en het verminderen van ongelijkheden tussen vaste en flexibele banen. Van toelatingsstelsels tot maatregelen tegen schijnzelfstandigheid, en van verplichte vertrouwenspersonen tot gelijke beloning voor mannen en vrouwen: deze arbeidsrechtshervormingen vormen een integraal onderdeel van een bredere inspanning om het arbeidslandschap in Nederland te moderniseren en te optimaliseren. Hieronder volgt een gedetailleerd overzicht van enkele van de voorgestelde wijzigingen en hun beoogde impact op de Nederlandse arbeidsmarkt.
Toelatingsstelsel (voorheen certificeringsstelsel)
Op 10 oktober 2023 is het wetsvoorstel voor de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta) ingediend bij de Tweede Kamer. Het beoogt dat uitleners en uitzendbureaus verplicht gecertificeerd moeten zijn voordat ze mogen uitzenden. Ook wordt een verplichting ingevoerd om een waarborgsom te storten. Het doel van de wet is het verbeteren van de positie van de arbeidskracht en het creëren van een gelijker speelveld voor uitleners en inleners door uitleners die zich niet aan de wet houden te weren van de markt.
De beoogde ingangsdatum is 1 januari 2026 (nog niet definitief). De private capaciteit wordt naar verwachting dan nog niet op orde geacht, dus er zal waarschijnlijk een overgangsregeling van kracht zijn.
Wet Meer Zekerheid voor Flexibele Arbeidskrachten
Dit wetsvoorstel heeft als doel de verschillen tussen vaste en flexibele banen te verkleinen. Het beoogt maatregelen te nemen met betrekking tot tijdelijke, oproep- en uitzendcontracten.
Tijdelijke contracten
Er kunnen 3 tijdelijke contracten worden aangegaan gedurende maximaal 3 jaar.
- De wettelijke onderbrekingstermijn komt te vervallen, en in plaats daarvan wordt een administratieve vervaltermijn van 5 jaar ingevoerd.
- Er geldt een uitzondering voor scholieren en studenten, waarbij een onderbrekingstermijn van 6 maanden van toepassing is, en voor seizoensarbeid een termijn van 3 maanden (af te spreken in een cao-bepaling).
Oproepcontracten:
- Nulurencontracten worden afgeschaft.
- Basiscontracten met een minimumaantal uren worden ingevoerd.
- Er wordt een norm gesteld aan de extra beschikbaarheid, waarbij buiten deze beschikbaarheid geen verplichting is om te komen werken.
Uitzendcontracten:
- De duur van fase 1-2 (uitzendbeding en onbeperkt gebruik van tijdelijke contracten en uitsluiting van de loondoorbetaling ULV) wordt wettelijk vastgesteld op 52 weken. Er is geen afwijkingsmogelijkheid meer via cao.
- De wettelijke onderbrekingstermijn van 6 maanden wordt vervangen door een administratieve vervaltermijn van 5 jaar.
- Fase 3 wordt ingeperkt tot 6 contracten in 2 jaar.
De ingangsdatum van deze wetgeving is nog niet bekend. Het wetsvoorstel lag tot 4 september 2023 ter internetconsultatie.
Aanpak schijnzelfstandigheid zzp’ers
Op 6 oktober 2023 is de opvolger van de Wet DBA, de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden, in internetconsultatie gebracht. Dit wetsvoorstel beoogt een bijdrage te leveren aan het herstel van de balans tussen werken als zelfstandige(n) en werken als werknemer. Hiervoor is het noodzakelijk om duidelijk af te bakenen wanneer er sprake is van werken als zelfstandige en wanneer als werknemer. Wat nieuw is, is dat indicaties die wijzen op zzp-schap meer worden meegewogen bij de kwalificatievraag.
Dit wetsvoorstel is onderdeel van het pakket arbeidsmarkthervormingen dat minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in april 2023 heeft bekendgemaakt.
Wetsvoorstel verplichtstelling vertrouwenspersoon bij tien werknemers
Een wetsvoorstel dat werkgevers met ten minste 10 werknemers verplicht om het personeel toegang te geven tot een vertrouwenspersoon, bevindt zich momenteel bij de Eerste Kamer. De exacte datum van inwerkingtreding is op dit moment nog niet bekend.
Wetsvoorstel gelijke beloning mannen en vrouwen
Bij de Tweede Kamer ligt op dit moment een wetsvoorstel waarin werkgevers worden verplicht aan te tonen dat voor gelijk werk ook gelijk loon wordt betaald. Ook voor dit wetsvoorstel is de datum van eventuele inwerkingtreding nog onbekend.
Hervorming concurrentiebeding
Op 2 juni 2023 heeft het kabinet aangekondigd de regelgeving omtrent het concurrentiebeding te willen aanscherpen en hervormen, onder meer om de doorstroom op de arbeidsmarkt te vergemakkelijken. Het wetsvoorstel moet nog worden opgesteld en vervolgens naar de Eerste Kamer en Tweede Kamer gestuurd. De datum van eventuele inwerkingtreding is daarom voor dit wetsvoorstel onbekend.
Wet Toezicht Gelijke Kansen bij Werving en Selectie
Er ligt een wetsvoorstel waarin werkgevers en intermediairs verplicht worden om een procedure op papier te zetten hoe discriminatie bij de werving en selectie wordt voorkomen. Daarnaast is er een meldplicht voor intermediairs opgenomen als opdrachtgevers een discriminerend verzoek doen.
De verwachte ingangsdatum is waarschijnlijk 1 januari 2025.